de geosfeer ( deel 2)

Hoe bedreigend de mondiale opwarming ook moge zijn, er zijn mensen die beweren dat er nog grotere gevaren schuilen in het kappen van bossen, de teloorgang van aquifers, het uitsterven van soorten en andere aanslagen op de natuurlijke reserves van de planeet. De opwarming van de aarde is een proces van tientallen, zelfs honderden jaren; door middel van doordacht menselijk ingrijpen zijn we misschien in staat dit proces te vertragen of zelfs een halt toe te roepen. Maar wanneer menselijke activiteit natuurlijke hulpbronnen vernietigt die in de loop van tienduizenden, honderdduizenden of zelfs miljoenen jaren zijn ontstaan- een regenwoud dat met de grond wordt gelijk gemaakt en van de aarde verdwijnt, een leeggezogen aquifer, een opgebruikt mineraal-, is het verlies zowel direct als onomkeerbaar. Door te meten in hoeverre een product onze natuurlijke hulpbronnen uitput, kunnen we zien hoeveel grondstoffen er verbruikt zijn en wat voor vervuiling er heeft plaatsgevonden of welke waarde er is vernietigd. De tol die een product van het natuurlijk erfgoed eist kunnen we berekenen als de som van de verbruikte niet-duurzame bronnen plus de totale belasting van of impact op dat erfgoed, in de vorm van vervuilende stoffen in de lucht, gifstoffen in het water, verontreinigende stoffen die op vuilstortplaatsen terechtkomen, enzovoort.

Wanneer iets wat we weggooien op de plaatselijke vuilnisbelt belandt, geven we het in handen van de natuur, die voortdurend bezig is moleculen aan een bepaalde vorm te onttrekken zodat ze die weer voor een veelheid van andere doeleienden kan gebruiken. Bodems bevatten een gigantische hoeveelheid enzymen en andere stoffen die slechts dienen om reacties te katalyseren die chemische verbindingen afbreken, of het nu in de biefstuk is die we gisteren hebben gegeten of in het materiaal waarin de biefstuk was verpakt. Biologische verschijnselen worden teruggebracht tot hun samenstellende delen, die vervolgens opnieuw worden gebruikt door bacterien, planten, insecten en hogere diersoorten. ' Biologische afbreekbaarheid' heeft zich ontwikkeld tot een zelfstandige wetenschappelijke discipline. Van de tienduizenden chemische samenstellingen die voorkomen in door mensen vervaardigde producten, is slechts een klein gedeelte getest op hun afbreekbaarheid in vormen die de natuur weer kan gebruiken.

" Alle afval is voedsel voor een ander systeem". We zouden industriele eindproducten kunnen opvatten als " industriele nutrienten", kunstmatige substanties die aan het einde van hun nuttige leven hetzij biologisch worden afgebroken, hetzij opnieuw worden gebruikt voor iets anders. Dit zijn slechts een paar van de honderden manieren waarop we de effecten van menselijke activiteit op de geosfeer kunnen vaststellen. Andere zijn bijvoorbeeld waterverbruik, negatieve veranderingen in grondgebruik, verzuring van bodems en meren, de verdwijning van de ozonlaag in de stratosfeer; er zijn geen grenzen aan de problemen die menselijke activiteit kan opleveren-alleen aan de manier waarop we ze meten.