biodiversiteit

In elke habitat,of het nu op de grond is,in bomen of in het water,zijn het in eerste instantie vooral de grote dieren die onze aandacht trekken: vogels,zoogdieren,vissen,vlinders.Pas na verloop van tijd treden de kleinere soorten op de voorgrond.Tussen de planten blijken ontelbare insecten te kruipen, en onder de grond leven wormen en allerlei naamloze levensvormen die haastig wegkronkelen zodra je de spade de grond insteekt.Dan zijn er de mieren die naar alle kanten uitzwermen en als hun nest wordt blootgelegd: tussen vergeelde graswortels laten zich vaak keverlarven zien.

Keer je een steen om,dan gaat er opnieuw een wereld van kleine soorten voor je open:spinachtige wezens en een scala bleke,onbekende diertjes in allerlei gedaanten. Minuscule kevertjes vluchten voor het plotselinge licht en pissebedden krullen hun lijf tot een balletje.Duizenden miljoenpotigen wringen zich als gepantserde sciencefictionfiguurtjes in de dichtsbijzijnde spleet.Samen met bacterien en andere onzichtbare micro-organismen die tussen de zandkorrels in de bodem nestelen of rondzwemmen,vormen deze bodemdiertjes de spil van het leven op aarde.De volledige ondergrondse habitat is een levend geheel.Vrijwel alle stoffen die de zandkorrels omgeven,zijn door levende wezens geproduceerd.Stel dat de organismen uit een van de hier afgebelde kubussen volledig zouden verdwijnen.Het leven in de kubus zou dan volledig op zijn kop worden gezet.De moleculen in de bodem of het stroombed zouden kleiner en meer basaal worden.Zuurstof-,kooldioxide-en andere gasconcentraties zouden veranderen.Over het geheel genomen zou een nieuw natuurlijk evenwicht ontstaan dat meer doet denken aan een verre,steriele planeet.De aarde is de enige bekende planeet met een biosfeer.Die dunne,membraanachtige laag van leven is onze enige thuis.En zij is zelf in staat het vexacte milieu te handhaven dat wij nodig hebben om in leven te blijven. De meeste organismen en soorten in de biosfeer leven aan of vlak onder het aardoppervlak,in hun lichaam spelen zich de cyclische chemische reacties af waarvan al het leven afhankelijk is.Er zijn soorten die dood plantaardig of dierlijk materiaal dat op de grond ligt afbreken met een precisie waaraan geen menselijke technologie kan tippen.Gespecialiseerde roofdieren en parasieten voeden zich op hun beurt met deze aaseters.Deze voortgaande cyclus van geboorte en dood zorgt ervoor dat voedingsstoffen terugkeren in het plantenrijk,zodat daar het proces van fotosynthese kan doorgaan.Zonder de soepele samenwerking tussen al deze schakels zou de biosfeer ophouden te bestaan.We hebben al deze biomassa en biodiversiteit dus nodig.Maar desondanks weten we niet veel over het leven in de bodem,ook wetenschappers niet.Zo zijn tot dusver ongeveer zestigduizend fungisoorten ontdekt en onderzocht,waaronder paddenstoelen,roestsoorten en schimmels;maar specialisten schatten dat er in totaal ruim anderhalf miljoen soorten bestaan.Een van de talrijkste dierengroepen op aarde zijn de nematoden of rondwormen,waaronder een hele klasse nauwelijks zichtbare wormpjes sie overal onder de grond te vinden zijn.Tienduizenden soorten rondwormen zijn bekend,maar het werkelijke aantal ligt mogelijk in de miljoenen.Schimmels en rondwormen worden in aantal op hun beurt overtroffen door nog kleinere organismen.Een gram tuinaarde bevat miljoenen bacterien die duizenden soorten vertegenwoordigen.De meeste ervan zijn nooit beschreven.Tot de beter bestudeerde insecten behoren de mieren met ruim twaalfduizend beschreven soorten.Toch ligt een aannemelijke schatting van het werkelijke aantal op het dubbele,mogelijk zelfs het driedubbele.Het bodemleven is geen willekeurige mix van soorten.Schimmels,bacterien,wormen,mieren en al die andere dieren zijn niet ongeordend in de bodem beland.Soorten van een diergroep zitten elk op hun eigen diepte in de bodem.Want het micromilieu verandert geleidelijk maar ingrijpend als je van vlak boven het oppervlak afdaalt.Centimetr voor centimeter veranderen zaken als lichthoeveelheid,temperatuur,grootte van holten,chemische eigenschappen van lucht,water en bodem,beschikbare voedingsstoffen en de voorkomende soorten organismen.De combinatie van al deze eigenschappen definieert het ecosysteem tot op microniveau.Elke soort is het best aangepast aan het overleven en voortplanten in zijn niche.Bodemwetenschappen met name bodembiologie,ontwikkelen zich momenteel snel tot een belangrijke wetenschappelijke discipline.