natuurhistorie in de 16 de eeuw deel 4

Als de Griekse vrijheid en beschaving stand had kunnen houden, dan zou het zijn vroegere moeilijkheden zeker hebben kunnen overwinnen. Vooral het gebrek aan argumentatie. Maar een lange rij van misverstanden weerhield de Grieken van een progressie. Alexandrie werd nu het centrum van wetenschap en leerscholen. Het was ook hier dat een school van Griekse en Semitische oorsprong met veel bekendheid aan het werk ging om zich te vervolmaken in de wetenschap van de geometrie, astronomie, optiek en geografie. Menselijke anatomie werd bestudeerd in Alexandrie onder de vakkundige leiding van Herophilus, Erasistratus en hun volgelingen. Maar na Aristoteles en Theophrastus werd er geen grote vooruitgang meer geboekt in de natuurlijke historie tot elke kennis ervan uitstierf. De meest belangrijke verhandelingen kwamen naar ons vanuit het Romeinse rijk, met name de Materia Medica van Discordius en de Natural History van Pliny.

Discordius wijdde ons in, in de herkomst, vorm, kleur en hoeveelheden van medische planten; hij besteedde grote aandacht aan de namen van de planten.Zijn classificatie was dan ook van praktische aard. Als bepaalde plantensoorten tot de zelfde familie behoorde werd dit zeker vermeld. Hij maakte ook wel degelijk het onderscheid tussen bijvoorbeeld een stekende netel en een dode netel, sommige latere botanisten brachten deze twee netelsoorten later weer terug bij elkaar. Wanneer de botanie terug aan een heropleving begon, werden de geschriften van Discordius door Franse, Italiaanse en Duitse herbalisten aanzien als de belangrijkste bron van overlevering uit de oude tijd.

Pliny's Natural History is een kolossale en onkritische encyclopedie, die waarschijnlijk geen enkele nieuwe observatie in de biologie aan het licht brengt. Het boek heeft een zekere waarde, maar niet de waarde die het boek belangrijk maakt. Er staan heel veel notities in over de praktische kunst van de ouden die we nergens anders terugvinden, en Plinybeschrijft ze met een filosofische verfijndheid. Dit soort filosofische verfijndheid zullen we ook terugvinden in geschriften van Buffon als hij zijn natuurlijke processen beschrijft.

Na Pliny zet de val van de Europese wetenschap, kunst, literatuur en beschaving zich snel in. Galen die 20à jaar voor Christus sterft is de laatste oude anatomist.Oppian ( in dezelfde eeuw als Galen) is de laatste van de oude naturalisten.

Er leidt echter geen twijfel dat de observatie van vogels, insecten en planten nooit ophield onder de bevolking. Maar de schaarse literatuur die er in de Middeleeuwen over deze materie bestond, leidde ertoe dat de bevolking niet veel kon leren over deze materie. Emblemen van de natuur werdenverzameld van Griekse en Latijnse auteurs. En werden gebruikt voor ceremonies en commentaren.

De schat voor dit soort van leren was de Physiologus, het was geen man noch boek, maar een literatuur in proza en verzen, een literatuur die duizenden jaren stand hield en vertaald werd in verschillende talen. In het boek van de dieren waar Physiologus de woordvoeder is, word gezegd dat de leeuw met zijn ogen open slaapt, bang heeft van een witte haan, een spoor nalaat met zijn staart, dat geen enkel ander dier durft te onverschrijden. Dat de krokodil begint te wiegen bij het verorberen van een mens. Dat het kleine beest genaamd Grylio zou koud en kil is, vergelijkbaar met het doven van een vuur. Dat de olifant maar een bot in zijn benen heeft,wat hem ervan weerhoud om te gaan liggen. Dat de walvis zand over zijn rug gooit alvorens te gaan slapen, en dat het graag aan de oppervlakte van de zee drijft, zodat zeemannen zich vergissen en denken dat ze een eiland in zicht hebben. Dat deze zeemannen dan aan land gaan, en op de rug van de walvis rustig hun avondmaal bereiden, totdat de walvis wakker word van het vuur dat op zijn rug brandt, zich beweegt, de zeemannen van zich afgooit en ze tegelijkertijd allemaal verzuipt. Dat een arend naar de zon kan zien wanneer die op zijn hevigst brandt. Dat oude arenden naar het Oosten vliegen daar drie keer van een fontein nippen, en wederkeren als jonge arenden.