Voetafdruk laat sporen na

Sensationele vondst van 1,5 miljoen jaar oude voetsporen is het oudste bewijs dat mensen toen al liepen zoals wij.

In de buurt van het huidige Noord-Keniase dorpje Ileret bij het Turkanameer liet een groepje prehistorische mensen een reeks van ruim 30 voetafdrukken in versteende modder achter. Deze sporen stammen uit een belangrijke periode voor het menselijke geslacht, Homo, waarin we rechtop lopend de wereld veroverden. Het is niet zeker welke Homo-soort de voetsporen achterliet, maar volgens de Amerikaanse en Britse onderzoekers die de sporen vonden, zijn ze mogelijk van Homo ergaster of Homo erectus, de eerste voorouders met het postuur en de afmetingen van de moderne mens. De sporen zijn gevonden op een acht meter hoge rots met versteende lagen van sedimenten die zijn afgezet toen de rivieren door het smeltwater jaar na jaar buiten hun oevers traden. In twee sedimentlagen, met 10.000 jaar ertussen, zijn vier rijen afdrukken plus losse voetafdrukken gevonden. Nauwkeurige lasermetingen van de paslengte en de drukverdeling tonen aan dat de mens van toen ongeveer hetzelfde moet hebben gewogen en gelopen als wij. Eveneens blijkt dat de voet van de hiel naar de grote teen werd afgewikkeld, precies zoals de moderne mens doet. De voet van toen had een hoge voetboog die als een veer het gewicht opving, net zoals dat nu bij ons gebeurt. Bij de enige andere gevonden voetsporen van onze voorouders, de 3,75 miljoen jaar oude voetsporen van Laetoli in Tanzania, is daarentegen nauwelijks een voetboog te zien. De afdrukken vertonen kenmerken van een veel primitievere loopwijze, die meer energie kost en die lijkt op die van de huidige chimpansee. Juist het feit dat mensen gingen rechtop lopen wordt beschouwd als een spectaculaire ontwikkeling, want toen konden onze vroege voorouders voor het eerst pas grote en nieuwe gebieden verkennen. Tot dusver was er slechts weinig bekend over de ontwikkeling van de voet en de rol van de voeten in de evolutie van de mens, omdat er nooit versteende voetbotjes zijn gevonden.